Juridische bijstand en gerechtelijke hulp
Laten we het verschil tussen gerechtelijke hulp en juridische bijstand duidelijk maken. In tegenstelling tot juridische bijstand, die het recht geeft op de diensten van een advocaat, volledig of gedeeltelijk gratis, heeft gerechtelijke hulp betrekking op de proceskosten. Personen die hiervoor in aanmerking komen, kunnen via hun advocaat gerechtelijke hulp aanvragen. Dit dekt de kosten voor de rechtbank, de deurwaarder en/of de deskundige.
Wat is dan precies juridische bijstand?
Juridische bijstand stelt mensen met bescheiden inkomens in staat om dezelfde rechten te genieten als elke andere rechtzoekende voor de rechter. Het is verankerd in artikel 23 van de grondwet. Juridische bijstand wordt genoemd als een van de criteria die een leven in overeenstemming met menselijke waardigheid mogelijk maken.
De eerstelijns en tweedelijns juridische bijstand
Er zijn twee soorten juridische bijstand. De eerstelijns juridische bijstand, toegankelijk voor iedereen, biedt juridische informatie of een consultatie met een advocaat. De tweedelijns juridische bijstand daarentegen, is alleen toegankelijk voor in aanmerking komende personen en biedt de diensten van een advocaat volledig of gedeeltelijk gratis aan. Deze advocaat staat je bij in gerechtelijke, administratieve procedures of zelfs bemiddelingen.
De voorwaarden voor volledig gratis juridische bijstand
Om aanspraak te maken op tweedelijns juridische bijstand, moet je dus kunnen aantonen dat je in een situatie verkeert en/of inkomsten hebt die overeenkomen met bepaalde vooraf bepaalde drempels. Volledig gratis juridische bijstand wordt verleend aan een alleenstaande persoon wiens netto bestaansmiddelen lager zijn dan €1.226, of aan een persoon in een huishouden wiens netto maandelijkse bestaansmiddelen lager zijn dan €1.517.
De beoordeling van de netto bestaansmiddelen gebeurt op basis van verschillende elementen. Voor deze beoordeling worden alle middelen van het huishouden van de aanvrager van de bijstand in aanmerking genomen. Echter, kinderbijslag wordt uitgesloten van de berekening. Evenzo moeten de volgende bedragen worden afgetrokken:
1) De sociale en fiscale lasten
2) De lasten als gevolg van uitzonderlijke schulden
3) De bijdragen en alimentatiebetalingen die zijn gedaan en indien van toepassing
4) Een bedrag van €259,18 per persoon ten laste.
De voorwaarden voor gedeeltelijk gratis juridische bijstand
Wat betreft gedeeltelijk gratis juridische bijstand, wordt dit verleend wanneer de netto bestaansmiddelen van een alleenstaande persoon liggen tussen 1.226 en 1.517 euro, of wanneer de netto bestaansmiddelen van een samenwonende persoon liggen tussen 1.517 en 1.807 euro. Bij toekenning van gedeeltelijke juridische bijstand moet je een vastgestelde bijdrage betalen, variërend tussen 25 en 125 euro.
Vermoeden van onvoldoende bestaansmiddelen
Andere personen kunnen ook profiteren van tweedelijns juridische bijstand vanwege hun situatie.
Het betreft: ontvangers van integratie-inkomen (minimum aan bestaansmiddelen) of sociale bijstand; ontvangers van gewaarborgd inkomen voor ouderen; ontvangers van vervangende inkomensuitkeringen voor gehandicapten; personen die een kind ten laste hebben dat recht heeft op gegarandeerde gezinsbijslagen; sociale huurders die huur betalen; minderjarigen; vreemdelingen met een verblijfsvergunning; asielzoekers; personen met schulden; gedetineerden.
Hoe kun je profiteren van juridische bijstand?
Om juridische bijstand te verkrijgen, kun je contact opnemen met het bureau voor juridische bijstand in het arrondissement van jouw woonplaats of waar de procedure plaatsvindt. Je kunt ook rechtstreeks contact opnemen met een advocaat en navragen of deze al dan niet is ingeschreven op de lijst van vrijwilligers voor juridische bijstand. Je kunt de adressen en openingsuren van het dichtstbijzijnde bureau voor juridische bijstand raadplegen door hier te klikken.
Indien je in aanmerking komt voor juridische bijstand op basis van je situatie (alleenstaande persoon of samenwonende), dien je de volgende documenten te verstrekken:
- Voor alleenstaande personen: Een bewijs van inkomsten en bestaansmiddelen van de aanvrager van de afgelopen 2 maanden vóór de aanvraag, een recent huishoudcertificaat, het laatste aanslagbiljet of belastingaanslag voor de aanvrager.
- Voor alleenstaande personen met personen ten laste of samenwonende personen: een recent huishoudcertificaat, een bewijs van inkomsten en bestaansmiddelen van de aanvrager en de meerderjarige personen in het huishouden van de afgelopen 2 maanden vóór de aanvraag, het laatste aanslagbiljet voor de aanvrager en voor de meerderjarige personen vermeld op het huishoudcertificaat.
- Voor andere in aanmerking komende personen op basis van hun sociale situatie: een bewijsstuk dat de beweerde sociale situatie aantoont.
Bij een positieve beslissing wordt een advocaat aangewezen om je te begeleiden. Je hebt echter het recht om je eigen advocaat te kiezen, op voorwaarde dat deze juridische bijstand accepteert, of om de aangewezen advocaat om bepaalde legitieme redenen te weigeren. Dit is het geval wanneer de advocaat geschorst is, er sprake is van belangenconflict, of wanneer de advocaat is gestopt met praktiseren, onder andere redenen.
Beroep in geval van weigering of intrekking van juridische bijstand
Bij weigering of intrekking van juridische bijstand, is het mogelijk om in beroep te gaan bij de Arbeidsrechtbank van het arrondissement waar het Bureau voor Juridische Bijstand zich bevindt. Het beroep moet worden ingediend binnen de maand volgend op de kennisgeving van de beslissing.
Heb je vragen?
Als je nog vragen hebt, aarzel dan niet om binnen 24 uur een consult te reserveren met een advocaat vanaf € 29. Vul daarvoor gewoon dit formulier in op onze homepage.
Je kunt ook al uw vragen stellen aan Mylittlelawyer, een kunstmatige intelligentie die gespecialiseerd is in Belgisch recht en die we hebben ontworpen zodat je binnen enkele seconden gratis antwoorden op je juridische vragen kunt krijgen!
