De rechtspraak: wat is het?
De rechtspraak is het geheel van beslissingen die door rechtbanken en gerechtshoven worden genomen in verschillende rechtsgebieden.
Deze beslissingen zijn het resultaat van de interpretatie van de wet en dienen als precedent voor toekomstige soortgelijke zaken.
Met andere woorden, de rechtspraak helpt bij het verduidelijken en interpreteren van bestaande wetten.
Bijvoorbeeld: Er wordt een nieuwe wet aangenomen met betrekking tot samenwoning in Brussel. De bewoordingen van de wet zijn niet duidelijk genoeg en het is niet goed begrepen wat in het collocatiecontract moet staan. Als een rechter belast is met het beslechten van een geschil tussen medebewoners, kan hij deze wet interpreteren en bepalen wat in dat contract moet staan.
Zijn beslissing kan dan worden gebruikt in toekomstige zaken met betrekking tot collocatiecontracten, als referentie voor hoe deze nieuwe wet moet worden geïnterpreteerd.
De rechtspraak is "ondergeschikt" aan de wet.
De rechtspraak is een bron van recht in die zin dat het bijdraagt aan de ontwikkeling van het recht, maar het is geen autonome bron van recht zoals in de Verenigde Staten.
Inderdaad, de rechters die deze beslissingen nemen, creëren geen nieuwe wetten, ze interpreteren en passen ze alleen toe.
In de hiërarchie van rechtsbronnen heeft de rechtspraak dus niet dezelfde mate van autoriteit als de wet.
Bijvoorbeeld: De grondwet waarborgt het recht op een eerlijk proces, maar het specificeert niet de details van wat een eerlijk proces inhoudt. De rechtspraak kan tussenkomen om het te verduidelijken, maar het kan dit recht niet in twijfel trekken.
Zijn rechters gebonden aan precedenten?
De rechtspraak kan nuttig zijn om te begrijpen hoe de wet is toegepast in vergelijkbare situaties.
Echter, rechters zijn niet gebonden aan de uitspraken van andere rechtbanken.
Ze kunnen dus rekening houden met eerdere vonnissen, maar ze moeten vooral hun beslissingen baseren op de omstandigheden van elke zaak.
Bijvoorbeeld: In een zaak van eerroof, kan een rechter besluiten om een verdachte te veroordelen, terwijl in een eerdere vergelijkbare zaak een andere rechter had besloten om hem onschuldig te verklaren.
Niettemin kan de hiërarchie van de rechtbanken de reikwijdte van de rechtspraak beïnvloeden.
Inderdaad, beslissingen genomen door hogere rechtbanken kunnen invloed hebben op toekomstige soortgelijke zaken en kunnen de beslissingen van lagere rechtbanken beïnvloeden.
Bijvoorbeeld: Als de rechtbank van eerste aanleg een beslissing neemt die ingaat tegen de rechtspraak van het Hof van Cassatie, is de kans groot dat deze beslissing in hoger beroep wordt vernietigd.
Wat kan ik doen als een rechter een precedent negeert dat vergelijkbare omstandigheden heeft als mijn zaak?
Het kan teleurstellend zijn, maar dat betekent niet noodzakelijk dat de rechter een fout heeft gemaakt.
In sommige gevallen kan de rechter van mening zijn dat er uitzonderlijke omstandigheden zijn die een andere beslissing rechtvaardigen.
Als u echter van mening bent dat de rechter de wet verkeerd heeft geïnterpreteerd, kunt u in hoger beroep gaan bij een hogere rechtbank.
Bijvoorbeeld: De arbeidsrechtbank heeft een beslissing genomen en u denkt dat de wet verkeerd is toegepast in uw geval. U kunt in hoger beroep gaan bij het arbeidshof.
Tips: U moet er rekening mee houden dat het indienen van een beroep een langdurige en kostbare procedure kan zijn. We raden u daarom aan om een advocaat te raadplegen om de kans van slagen van uw verzoek te beoordelen.
Hoe kan ik relevante rechterlijke uitspraken voor mijn zaak vinden?
Er zijn online databases beschikbaar die u toelaten om te zoeken naar rechterlijke uitspraken.
Bijvoorbeeld, er is juridat.be voor België.
Op internationaal niveau is het ook mogelijk om kennis te nemen van verschillende uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens of het Hof van Justitie van de Europese Unie bij voorbeeld.
U kunt ook contact opnemen met een advocaat voor hulp bij uw zoekopdrachten.
Heb je vragen?
Als je nog vragen hebt, aarzel dan niet om binnen 24 uur een consult te reserveren met een advocaat vanaf € 29. Vul daarvoor gewoon dit formulier in op onze homepage.
Je kunt ook al uw vragen stellen aan Mylittlelawyer, een kunstmatige intelligentie die gespecialiseerd is in Belgisch recht en die we hebben ontworpen zodat je binnen enkele seconden gratis antwoorden op je juridische vragen kunt krijgen!
